ΣΥΛΛΟΓΟΣ ΕΛΛΗΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΩΝ
Λιγότερο από έναν χρόνο πριν σύσσωμος ο Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων,
με την ομόθυμη συμμετοχή των μελών του, είχε αντιταχθεί στις διατάξεις
του νομοσχεδίου «Νέο θεσμικό πλαίσιο για την άσκηση οικονομικής
δραστηριότητας και άλλες διατάξεις», που απομείωναν σημαντικά, έως
εκμηδενισμού, τη δυνατότητα προστασίας της πολιτιστικής κληρονομιάς. Η
ομόθυμη συμμετοχή των μελών του ΣΕΑ έφερε αποτελέσματα και οι επίμαχες
διατάξεις τροποποιήθηκαν. Αυτό που δεν τροποποιήθηκε, όμως, είναι η
διάθεση καταστρατήγησης του Αρχαιολογικού Νόμου, παράκαμψης της
Αρχαιολογικής Υπηρεσίας και διακινδύνευσης των αρχαιοτήτων, από όσους
-πολιτικούς και επενδυτές- με πρόσχημα την «ανάπτυξη», αντιμετωπίζουν
τον αρχαιολογικό πλούτο του τόπου ως εμπόδιο για τα επιχειρηματικά τους
συμφέροντα.
Το ΔΣ του ΣΕΑ, που συνεδρίασε τη Δευτέρα 4/9/2017, αποφάσισε ομόφωνα να προχωρήσει σε παναττική στάση εργασίας την Τρίτη 5/9/2017, από τις 11:30 π.μ. έως τη λήξη του ωραρίου, ως πρώτη αντίδραση ενάντια στο πραξικόπημα που εκτυλίσσεται αυτές τις μέρες στο Υπουργείο Πολιτισμού από την πολιτική ηγεσία, και συγκεκριμένα από την υπουργό Πολιτισμού κ. Λυδία Κονιόρδου, για την παράκαμψη του Αρχαιολογικού Νόμου και των Εφορειών Αρχαιοτήτων.
Την Τρίτη εισάγεται στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ως θέμα η έγκριση του Σ.Ο.Α. (Σχέδιο Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης) και της ΣΜΠΕ(Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων) του έργου «Ανάπτυξη του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού – Αγ. Κοσμά», χωρίς να έχει προηγηθεί η κήρυξη του αρχαιολογικού χώρου που επανειλημμένως και με στοιχεία έχει ζητήσει η αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων (αναλυτικά για τις αρχαιότητες, το θεσμικό πλαίσιο, το ΣΟΑ και τη ΣΜΠΕ βλ. το αναλυτικό υπόμνημα του ΣΕΑ όπως κατατέθηκε στη δημόσια διαβούλευση http://www.sea.org.gr/details.php?id=683).
Πρόκειται για μια πρωτοφανή μεθόδευση χωρίς προηγούμενο στα χρονικά του ΥΠΠΟΑ: η πρόταση της Εφορείας Αρχαιοτήτων δεν εισήχθη ποτέ στο αρμόδιο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Θυμίζουμε ότι στην περίπτωση στ΄ Αφάντου Ρόδου, αν και με απαράδεκτη καθυστέρηση, η κήρυξη τελικά πραγματοποιήθηκε. Ενημερώνουμε μάλιστα ότι μετά την κήρυξη το μνημόνιο της επένδυσης με συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων βρίσκεται ήδη στο ΤΑΙΠΕΔ για έγκριση.
Πρόκειται για την ίδια επένδυση για την οποία ψηφίστηκε η σκανδαλώδης, κατά την εκτίμηση του Συλλόγου, σύμβαση παραχώρησης του Ελληνικού στην Lamda Development, που περιλαμβάνει αδιανόητες για κάθε ευνομούμενο κράτος διατάξεις υπέρ του επενδυτή, όπως την αποζημίωσή του σε περίπτωση εκ των υστέρων ανεύρεσης ή/και κήρυξης αρχαιοτήτων (Ν. 4422/2016 [ΦΕΚ 181/Α/27-9-2016]).
Πρόκειται για τη ίδια επένδυση για την οποία η υπουργός Πολιτισμού Λ. Κονιόρδου υπέγραψε πραξικοπηματικά, χωρίς σχετική διάταξη νόμου, αναρμοδίως και παρακάμπτοντας κάθε αρμόδια Υπηρεσία, το «Μνημόνιο Συναντίληψης και Συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και της εταιρείας Ελληνικό Α.Ε.» που σας αποστέλλουμε συνημμένο. Το Μνημόνιο αυτό είναι ένα κείμενο χωρίς νομική υπόσταση, το οποίο όμως δείχνει τις προθέσεις να παρακαμφθεί ο Αρχαιολογικός Νόμος και η συνήθης διαδικασία που ακολουθείται σε αυτές τις περιπτώσεις για τη διαφύλαξη των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς, ξεκινώντας από την περίπτωση του Ελληνικού-Αγίου Κοσμά, για να επεκταθεί σταδιακά σε πολλά παρόμοια έργα. Αυτό που διώξαμε πέρσι από την πόρτα, επιστρέφει φέτος από το παράθυρο!
-Η έκδοσή του δεν προβλέπεται από καμία διάταξη νόμου, ενώ το άρθρο 37 του Αρχαιολογικού Νόμου προβλέπει συγκεκριμένες διαδικασίες και εγκρίσεις για αρχαιολογικές ανασκαφές σε έργα τρίτων. Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν έχει δημοσιευτεί (ούτε μπορεί να δημοσιευτεί) ως εκτελεστή πράξη της διοίκησης –γιατί δεν είναι!
-Έχει συνυπογραφεί από δύο παντελώς αναρμόδια μέρη. Αρμόδιες για την υπογραφή του γενικού Μνημονίου σε περιπτώσεις παρόμοιων έργων είναι οι Γενικές Διευθύνσεις Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, οι οποίες παρακάμφθηκαν με τρόπο απαράδεκτο, ενώ ούτε η ΔΙΠΚΑ, η ΔΒΜΑ και η Εφορεία Πειραιώς, Δυτ. Αττικής και Νήσων ρωτήθηκαν για το περιεχόμενο του Μνημονίου. Από την άλλη, η Ελληνικό ΑΕ υπογράφει χωρίς να είναι ούτε καν κύριος της έκτασης του πρώην αεροδρομίου ούτε μέρος που εκτελεί κάποιο έργο.
-Ορίζει ειδικούς περιορισμούς (από το πού γίνονται δοκιμαστικές τομές μέχρι τις προθεσμίες), κατά παράβαση του Αρχαιολογικού Νόμου, του οποίου προφανώς ένα κείμενο χωρίς νομική υπόσταση δεν μπορεί να υπερτερεί. Το κείμενο αυτό δεν δεσμεύει κανέναν δημόσιο λειτουργό, κανένα υπάλληλο της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, για την εκτέλεση των καθηκόντων του που απορρέουν από το Σύνταγμα και τον Αρχαιολογικό Νόμο. Το μόνο που θα καταφέρουν όποιοι επιμείνουν σε τέτοιες ρυθμίσεις, είναι να επιφέρουν πολύ χειρότερες καθυστερήσεις στο έργο που υποτίθεται ότι θέλουν να προχωρήσουν, γιατί –ευτυχώς- ακόμη το δημόσιο συμφέρον, οι νόμοι και η προστασία των αρχαιοτήτων είναι παραπάνω από το ιδιωτικό συμφέρον της όποιας ΑΕ.
Το ΔΣ του ΣΕΑ, που συνεδρίασε τη Δευτέρα 4/9/2017, αποφάσισε ομόφωνα να προχωρήσει σε παναττική στάση εργασίας την Τρίτη 5/9/2017, από τις 11:30 π.μ. έως τη λήξη του ωραρίου, ως πρώτη αντίδραση ενάντια στο πραξικόπημα που εκτυλίσσεται αυτές τις μέρες στο Υπουργείο Πολιτισμού από την πολιτική ηγεσία, και συγκεκριμένα από την υπουργό Πολιτισμού κ. Λυδία Κονιόρδου, για την παράκαμψη του Αρχαιολογικού Νόμου και των Εφορειών Αρχαιοτήτων.
Την Τρίτη εισάγεται στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο ως θέμα η έγκριση του Σ.Ο.Α. (Σχέδιο Ολοκληρωμένης Ανάπτυξης) και της ΣΜΠΕ(Στρατηγικής Μελέτης Περιβαλλοντικών Επιπτώσεων) του έργου «Ανάπτυξη του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού – Αγ. Κοσμά», χωρίς να έχει προηγηθεί η κήρυξη του αρχαιολογικού χώρου που επανειλημμένως και με στοιχεία έχει ζητήσει η αρμόδια Εφορεία Αρχαιοτήτων (αναλυτικά για τις αρχαιότητες, το θεσμικό πλαίσιο, το ΣΟΑ και τη ΣΜΠΕ βλ. το αναλυτικό υπόμνημα του ΣΕΑ όπως κατατέθηκε στη δημόσια διαβούλευση http://www.sea.org.gr/details.php?id=683).
Πρόκειται για μια πρωτοφανή μεθόδευση χωρίς προηγούμενο στα χρονικά του ΥΠΠΟΑ: η πρόταση της Εφορείας Αρχαιοτήτων δεν εισήχθη ποτέ στο αρμόδιο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο. Θυμίζουμε ότι στην περίπτωση στ΄ Αφάντου Ρόδου, αν και με απαράδεκτη καθυστέρηση, η κήρυξη τελικά πραγματοποιήθηκε. Ενημερώνουμε μάλιστα ότι μετά την κήρυξη το μνημόνιο της επένδυσης με συνεργασία όλων των εμπλεκόμενων φορέων βρίσκεται ήδη στο ΤΑΙΠΕΔ για έγκριση.
Πρόκειται για την ίδια επένδυση για την οποία ψηφίστηκε η σκανδαλώδης, κατά την εκτίμηση του Συλλόγου, σύμβαση παραχώρησης του Ελληνικού στην Lamda Development, που περιλαμβάνει αδιανόητες για κάθε ευνομούμενο κράτος διατάξεις υπέρ του επενδυτή, όπως την αποζημίωσή του σε περίπτωση εκ των υστέρων ανεύρεσης ή/και κήρυξης αρχαιοτήτων (Ν. 4422/2016 [ΦΕΚ 181/Α/27-9-2016]).
Πρόκειται για τη ίδια επένδυση για την οποία η υπουργός Πολιτισμού Λ. Κονιόρδου υπέγραψε πραξικοπηματικά, χωρίς σχετική διάταξη νόμου, αναρμοδίως και παρακάμπτοντας κάθε αρμόδια Υπηρεσία, το «Μνημόνιο Συναντίληψης και Συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και της εταιρείας Ελληνικό Α.Ε.» που σας αποστέλλουμε συνημμένο. Το Μνημόνιο αυτό είναι ένα κείμενο χωρίς νομική υπόσταση, το οποίο όμως δείχνει τις προθέσεις να παρακαμφθεί ο Αρχαιολογικός Νόμος και η συνήθης διαδικασία που ακολουθείται σε αυτές τις περιπτώσεις για τη διαφύλαξη των αρχαιοτήτων και εν γένει της πολιτιστικής κληρονομιάς, ξεκινώντας από την περίπτωση του Ελληνικού-Αγίου Κοσμά, για να επεκταθεί σταδιακά σε πολλά παρόμοια έργα. Αυτό που διώξαμε πέρσι από την πόρτα, επιστρέφει φέτος από το παράθυρο!
Το Μνημόνιο αυτό δεν έχει νομική υπόσταση και δεν μπορεί να εφαρμοστεί γιατί:
-Η έκδοσή του δεν προβλέπεται από καμία διάταξη νόμου, ενώ το άρθρο 37 του Αρχαιολογικού Νόμου προβλέπει συγκεκριμένες διαδικασίες και εγκρίσεις για αρχαιολογικές ανασκαφές σε έργα τρίτων. Είναι χαρακτηριστικό ότι δεν έχει δημοσιευτεί (ούτε μπορεί να δημοσιευτεί) ως εκτελεστή πράξη της διοίκησης –γιατί δεν είναι!
-Έχει συνυπογραφεί από δύο παντελώς αναρμόδια μέρη. Αρμόδιες για την υπογραφή του γενικού Μνημονίου σε περιπτώσεις παρόμοιων έργων είναι οι Γενικές Διευθύνσεις Αρχαιοτήτων και Πολιτιστικής Κληρονομιάς, οι οποίες παρακάμφθηκαν με τρόπο απαράδεκτο, ενώ ούτε η ΔΙΠΚΑ, η ΔΒΜΑ και η Εφορεία Πειραιώς, Δυτ. Αττικής και Νήσων ρωτήθηκαν για το περιεχόμενο του Μνημονίου. Από την άλλη, η Ελληνικό ΑΕ υπογράφει χωρίς να είναι ούτε καν κύριος της έκτασης του πρώην αεροδρομίου ούτε μέρος που εκτελεί κάποιο έργο.
-Ορίζει ειδικούς περιορισμούς (από το πού γίνονται δοκιμαστικές τομές μέχρι τις προθεσμίες), κατά παράβαση του Αρχαιολογικού Νόμου, του οποίου προφανώς ένα κείμενο χωρίς νομική υπόσταση δεν μπορεί να υπερτερεί. Το κείμενο αυτό δεν δεσμεύει κανέναν δημόσιο λειτουργό, κανένα υπάλληλο της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας, για την εκτέλεση των καθηκόντων του που απορρέουν από το Σύνταγμα και τον Αρχαιολογικό Νόμο. Το μόνο που θα καταφέρουν όποιοι επιμείνουν σε τέτοιες ρυθμίσεις, είναι να επιφέρουν πολύ χειρότερες καθυστερήσεις στο έργο που υποτίθεται ότι θέλουν να προχωρήσουν, γιατί –ευτυχώς- ακόμη το δημόσιο συμφέρον, οι νόμοι και η προστασία των αρχαιοτήτων είναι παραπάνω από το ιδιωτικό συμφέρον της όποιας ΑΕ.
Με βάση τα παραπάνω, ζητάμε:
- Να αποσυρθεί από το ΚΑΣ της 5/9/2017 το θέμα της έγκρισης ΣΟΑ-ΣΜΠΕ του έργου «Ανάπτυξη του Μητροπολιτικού Πόλου Ελληνικού – Αγ. Κοσμά» και στη θέση του να εισαχθεί η κήρυξη του αρχαιολογικού χώρου, που εκκρεμεί από το 2012!
- Να αποσύρει η υπουργός την υπογραφή της από το Μνημόνιο και το οποιοδήποτε Μνημόνιο να υπογραφεί από τις αρμόδιες Υπηρεσίες σε εφαρμογή των άρθρων του Αρχαιολογικού Νόμου. Σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση, θα κατηγορηθεί για πρωτόγνωρη εκτροπή εναντίον της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.
- Να πάψει κάθε προσπάθεια καταστρατήγησης του Αρχαιολογικού Νόμου με άμεσους ή έμμεσους τρόπους.
- Να επανεξεταστεί συνολικά από την κυβέρνηση το θέμα της επένδυσης στο Ελληνικό στην κατεύθυνση του δημόσιου Μητροπολιτικού πάρκου που θα συνδέει το πολιτιστικό και το φυσικό περιβάλλον.
Καλούμε τα μέλη του ΣΕΑ:
-να συμμετάσχουν μαζικά σε συγκέντρωση διαμαρτυρίας την Τρίτη, 12.00 στην Μπουμπουλίνας
-να είναι σε ετοιμότητα για επόμενες κινητοποιήσεις
-τα μέλη του ΣΕΑ, που είναι και μέλη του ΚΑΣ, να υπερασπιστούν τις συλλογικές απόψεις του ΣΕΑ μέσα στο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, για να διαφυλάξουν τόσο την προστασία των μνημείων όσο και την υπόσταση της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας.
Για το Διοικητικό Συμβούλιο του ΣΕΑ:
Η Πρόεδρος Ο Γενικός Γραμματέας
Σταματία Μαρκέτου Θεμιστοκλής Βάκουλης
