Η Ενωτική Αγωνιστική Κίνηση στο ΥΠ.ΠΟ φέρνει σήμερα στη δημοσιότητα άλλη μια πτυχή των άθλιων μεθοδεύσεων για το Ελληνικό. Πρόκειται για το –άγνωστο στις αρμόδιες υπηρεσίες του ΥΠΠΟΑ, παρότι τα περιεχόμενά του (και μόνο αυτά!) είχαν περιληφθεί σε ΦΕΚ πριν καν υπογραφεί το ίδιο το Μνημόνιο– «Μνημόνιο Συναντίληψης και Συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και της εταιρείας Ελληνικό Α.Ε.». Η υπουργός Πολιτισμού Λ. Κονιόρδου υπέγραψε ένα Μνημόνιο το οποίο παρακάμπτει ευθέως τον Αρχαιολογικό Νόμο! Υπέγραψε ένα Μνημόνιο που σκοπό έχει να προστατεύσει τον «επενδυτή» από τις αρχαιότητες και όχι τις αρχαιότητες από τις μπουλντόζες. Θυμίζουμε ότι η κήρυξη αρχαιοτήτων που έχει προτείνει η αρμόδια ΕΦΑ με συγκεκριμένα στοιχεία, δεν βρήκε ακόμη το δρόμο για το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο.
Παραθέτουμε όλο το κείμενο του (ανυπόστατου και άνευ ισχύος) Μνημονίου, μαζί με ένα μικρό ιστορικό για το τι συμβαίνει με την υπόθεση αυτή, προκειμένου να κρίνουν όλοι οι συνάδελφοι ότι το θέμα δεν αφορά απλώς το Ελληνικό και τις αρχαιότητες που βρίσκονται εκεί: Πρόκειται για μια προσπάθεια να καταστρατηγηθεί ο Αρχαιολογικός Νόμος και να παρακαμφθεί η Αρχαιολογική Υπηρεσία, τέτοια που δεν είχε καταφέρει μέχρι στιγμής καμία άλλη κυβέρνηση, αν και το προσπάθησαν!
Τα ψέματα της Υπουργού
«Προτεραιότητα του Υπουργείου είναι η διάσωση, προστασία και ανάδειξη των αρχαιοτήτων του χώρου της επένδυσης (ενν. στο Ελληνικό) […]. Στο πλαίσιο αυτό, το Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού βρίσκεται στην διαδικασία τελικού ελέγχου και οριοθέτησης της περιοχής της επένδυσης, η οποία βάσει των έως σήμερα ενδείξεων πρέπει να τύχει ιδιαίτερης μεταχείρισης και προσοχής κατά την εκτέλεση των έργων»Σε τραγωδία φαίνεται πως εξελίσσεται η υπουργική θητεία της Λ. Κονιόρδου, που μοιάζει να μην καταλαβαίνει πως η υποκριτική είναι διάφορο της υποκρισίας. Γιατί τι άλλο αν όχι υποκρισία δείχνει η παραπάνω γραπτή απάντησή της σε σχετική ερώτηση βουλευτών, την ίδια στιγμή που επί μήνες μπλοκάρει η ίδια την εισαγωγή του θέματος κήρυξης-οριοθέτησης της περιοχής του Ελληνικού στο αρμόδιο Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο;
Λ. Κονιόρδου, 21/3/2017
Δεν είναι όμως αυτό το μοναδικό της ψέμα στην υπόθεση των αρχαιοτήτων του Ελληνικού: η «ιδιαίτερη μεταχείριση» για την περιοχή σήμαινε τελικά για την Υπουργό Πολιτισμού όχι αυξημένη προστασία, όπως ορίζει ο Αρχαιολογικός Νόμος, αλλά υποκατάσταση του νόμου και των διαδικασιών που προβλέπει από ένα… Μνημόνιο! Σε συνάντησή της με αντιπροσωπεία του ΔΣ του Συλλόγου Ελλήνων Αρχαιολόγων (ΣΕΑ) στις 4 Ιουλίου ομολόγησε ούτε λίγο ούτε πολύ πως «υπογράψαμε το μνημόνιο συνεργασίας για να αποφύγουμε την κήρυξη»!
Ούτε όμως το ότι είχε υπογράψει το Μνημόνιο ήταν αλήθεια! Το μόνο που είχε γίνει ήταν πως στις 22 Μαΐου το Κυβερνητικό Συμβούλιο Οικονομικής Πολιτικής (ΚΥΣΟΙΠ) ενέκρινε ένα σχέδιο γενικού Μνημονίου Συναντίληψης και Συνεργασίας μεταξύ του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού και της εταιρείας Ελληνικό Α.Ε. (χωρίς να το έχει δει καμία από τις αρμόδιες υπηρεσίες!). Η απόφαση αυτή περιεβλήθη με επισημότητα δημοσιευόμενη στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ Β’ 1862/26.5.2017). Προσοχή: εγκρίθηκε ένα σχέδιο και όχι το ίδιο το Μνημόνιο! Γιατί, όπως από τότε είχε επισημανθεί Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού και αρχαιότητες: ποιος κοροϊδεύει ποιον;, η μη δημοσίευση του ίδιου του Μνημονίου δεν ήταν παράλειψη, αλλά στόχευε στην «τακτοποίηση» των αρχαιολογικών εκκρεμοτήτων που τόσο ταλάνισαν κυβέρνηση κι επενδυτή, διασφαλίζοντας τη δυνατότητα παρεμβάσεων για την οριστικοποίηση της τελικής εκδοχής, μέχρι να τεθούν οι υπογραφές.
Εις μάτην, λοιπόν, ο ΣΕΑ ζητούσε επανειλημμένα (http://www.sea.org.gr/details.php?id=659 και http://www.sea.org.gr/details.php?id=681) να δημοσιοποιηθεί το Μνημόνιο. Μνημόνιο δεν υπήρχε, αφού υπογράφτηκε μόλις στις 24 Αυγούστου, τρεις μήνες μετά την έγκριση του σχεδίου από το ΚΟΙΣΥΠ!
Το Μνημόνιο-έκτρωμα
«Στόχος του υπουργείου είναι – και αυτό αποτελεί δέσμευση και αδιαπραγμάτευτος όρος που θα καταγραφεί –όλα τα έργα που εκτελούνται στην περιοχή (ενν. του Ελληνικού) να παρακολουθούνται στενά και καθημερινά από την αρχαιολογική υπηρεσία του Υπουργείου Πολιτισμού και Αθλητισμού η οποία μέσω εξειδικευμένου προσωπικού, θα παρακολουθεί, θα δίδει οδηγίες, εγκρίσεις και άδειες σε συνεργασία με τις κεντρικές υπηρεσίες και θα διακόπτει, εάν απαιτείται και για όσο χρειάζεται, την εξέλιξη των εργασιών προκειμένου να αξιολογηθούν, να μετακινηθούν ή και να αναδειχθούν οι τυχόν αρχαιότητες που θα εντοπιστούν»Το Μνημόνιο, λοιπόν, που υποτίθεται πως προστατεύει τις αρχαιότητες στο Ελληνικό, δεν είναι απλώς ένα προβληματικό κείμενο. Καταρχήν, είναι ένα κείμενο που δεν έχει καν νομική βάση αφού ούτε ο νόμος του Ελληνικού (Ν. 4062/2012) ούτε ο νόμος του ΤΑΙΠΕΔ (Ν. 3986/2011) ούτε η κυρωθείσα σύμβαση αγοραπωλησίας μετοχών (Ν. 4422/2016) περιλαμβάνουν εξουσιοδοτική διάταξη για σύναψη μνημονίου. Επομένως, πώς καθίσταται αυτό δεσμευτικό και για τις δύο πλευρές; Και πώς διασφαλίζεται το δημόσιο συμφέρον από μια σύμβαση που λίγο πολύ έχει ισχύ ιδιωτικού συμφωνητικού; Και πώς γίνεται ένα ουσιαστικά ιδιωτικό συμφωνητικό να υπογράφεται από έναν Υπουργό και μια ΑΕ εταιρεία του δημοσίου –και μάλιστα για να υπερασπιστεί τα συμφέροντα μιας ιδιωτικής εταιρείας, που δεν εμφανίζεται πουθενά;
Λ. Κονιόρδου, 21/3/2017
Ακόμη παραπέρα, πώς δεσμεύεται ο επενδυτής, η Lamda Development, σε κάτι που δεν υπογράφει ο ίδιος; Άλλωστε, τα δύο συμβαλλόμενα μέρη, σπεύδουν ήδη από το Προοίμιο του Μνημονίου (παρ. 1.3) να διευκρινίσουν «ότι οι όροι του παρόντος μνημονίου και οι απορρέουσες από αυτό υποχρεώσεις και δικαιώματα της ΕΛΛΗΝΙΚΟ δύναται κατά περίπτωση και κατά την κρίση της ΕΛΛΗΝΙΚΟ να ισχύουν και δεσμεύουν οποιονδήποτε ειδικό ή καθολικό διάδοχο αυτής, μεταγενέστερο κύριο ή κάτοχο οποιουδήποτε εμπράγματου δικαιώματος ή έστω χρήστη οποιουδήποτε τμήματος οικοπέδου, κτηρίου ή χώρου εντός του Ακινήτου, προστηθέντα αυτής, εργολάβο ή υπεργολάβο αυτής και γενικά κάθε τρίτο πρόσωπο στο οποίο η ΕΛΛΗΝΙΚΟ μεταβιβάζει δικαιώματα και υποχρεώσεις εκ του παρόντος».
Οι όροι, λοιπόν, του μνημονίου δύναται κατά περίπτωση και κατά την κρίση της ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΑΕ (!!) να ισχύουν και δεσμεύουν την Lamda Development ή τον όποιον τρίτο την διαδεχτεί. Η Ελληνικό ΑΕ θα αποφασίσει αν ο ιδιώτης θα πληρώνει την ανασκαφή -και όχι το άρθρο 37 του Αρχαιολογικού Νόμου που προβλέπει συγκεκριμένες διαδικασίες. Ανήκουστο!
Βέβαια, να θυμίσουμε ότι η Ελληνικό ΑΕ είναι εταιρεία του δημοσίου και για όσον καιρό θα υπάρχει, θα είναι ουσιαστικά το ίδιο το δημόσιο που θα πληρώνει για τις ανασκαφές, όχι όμως διά του ΥΠΠΟΑ, αλλά για της Ελληνικό ΑΕ! Πρωτότυπο! Σε περίπτωση όμως που η Ελληνικό ΑΕ πάψει να υπάρχει και περάσει το έργο στη Lamda ή στους αγοραστές γης, σε σχέση με τις δαπάνες που σχετίζονται με τα αρχαιολογικά έργα (άρθρο 2) τα συμβαλλόμενα μέρη παραπέμπουν στο 1.3 του Προοιμίου προσθέτοντας και τη φράση «κατά δίκαιη κρίση».
Τίνος την δίκαιη κρίση; Της Ελληνικό ΑΕ, προφανώς, που μάλλον έχει και… δικαστικές εξουσίες (αλλιώς δεν εξηγείται…) Για το κόστος των μελετών που θα χρειαστούν (άρθ.2 παρ.5), για το κόστος της προστασίας των υφιστάμενων μνημείων (άρθ. 2. παρ. 9) και πάλι παραπομπή στο 1.3. Το ίδιο και για την προστασία αρχαιοτήτων που αποκαλύπτονται (άρθ. 3 παρ 13), για την αποθήκευση, συντήρηση και τεκμηρίωση κινητών ευρημάτων (άρθ. 5), για την προμήθεια υλικοτεχνικής υποδομής (άρθ. 7), για τη δημοσίευση κοκ. Πόσο πιο σαφές να γίνει πως ο επενδυτής δε θα δώσει ούτε φράγκο;
Τα σημεία του Μνημονίου που έρχονται σε ευθεία αντιπαράθεση με τον Αρχαιολογικό Νόμο είναι πάρα πάρα πολλά, και δεν γίνεται να εξαντληθούν εδώ –άλλωστε το μόνο που πρέπει να γίνει είναι το Μνημόνιο αυτό να πάει στα σκουπίδια, όπως του αξίζει. Ενδεικτικά θα αναφέρουμε:
-Ανασκαφές μόνο για τις ανάγκες του τεχνικού έργου. Τις δοκιμαστικές τομές της κάνει (με δικά της έξοδα) η αρχαιολογική Υπηρεσία και μόνο αν της επιτρέψει η Ελληνικό ΑΕ. Άλλωστε, το μνημόνιο προβλέπει και πού απαγορεύονται οι δοκιμαστικές τομές (βλ. άρθρο 3 παρ.1).
-Εισήγηση του Προϊστάμενου για την τύχη των αρχαιοτήτων μόνο αφού πάρει τη γνώμη και της Ελληνικό ΑΕ
-Ασφυκτικά χρονοδιαγράμματα (αυθημερόν, εντός 5 ημερών, 10 ημερών κλπ)
-Η επιλογή του προσωπικού που θα εργαστεί θα γίνεται από τους εργολάβους και η υπηρεσία θα κοιτάει μόνο αν ο ιδιώτης μέτρησε σωστά τα μόρια! (άρθρο 6).
– Στο άρθρο 6 προβλέπεται επίσης ότι αν η ανασκαφή δουλεύει με βάρδιες, ο υπεύθυνος αρχαιολόγος (της αρμόδιας ΕΦΑ) είναι υποχρεωμένος να το παρακολουθεί για 12ωρο ή 16ωρο, ενώ επιπλέον είναι και υπεύθυνος «για την τήρηση των κανόνων ασφαλείας των εργαζομένων και τρίτων». (Εκτός του ότι είναι πρωτοφανές αυτό, είναι κι ένας εύκολος τρόπος να περάσουν όλοι οι… μη επιθυμητοί αρχαιολόγοι από ένα πειθαρχικό ή μια φυλακή ακόμη καλύτερα…)
-Θαυμάστε και στην παρ. 9 του άρθρου 3 το τι ακριβώς περιλαμβάνει το… ημερολόγιο της έρευνας (ναι, καλά διαβάσατε)
-Και βέβαια η Ελληνικό ΑΕ μπορεί να προσλάβει αρχαιολόγο-σύμβουλο (για την ακρίβεια έχει ήδη προσλάβει), ο οποίος όπως φαίνεται σε άλλα σημεία του Μνημονίου, θα κοιτάζει ακόμη και για τη… χρονολόγηση των ευρημάτων από τους αρχαιολόγους της ανασκαφής.
Πάλι καλά δηλαδή που μας κάνουν την… παραχώρηση στο Προοίμιο (1.2) να «αναγνωρίζουν την αρμοδιότητα των υπηρεσιών του ΥΠΠΟΑ» (sic!). Γιατί προφανώς και θα μπορούσαν και… να μην αναγνωρίζουν αρμοδιότητες που προκύπτουν από τον Νόμο και το Σύνταγμα, εκεί στο Φαρ Ουέστ του Ελληνικού! Κι αυτό το υπέγραψε άνθρωπος που βρίσκεται σε θέση Υπουργού κι έχει ορκιστεί να υπερασπίζεται το Σύνταγμα…
Η ολοκλήρωση ενός εγκλήματος
Έχουμε ξαναγράψει πως η σκανδαλώδης υπόθεση του Ελληνικού επιχειρείται να ολοκληρωθεί με τη θυσία και των αρχαιοτήτων στο βωμό των ιδιοτελών κερδοσκοπικών συμφερόντων κάποιων «επενδυτών» και όσων τους υποστηρίζουν για να γεμίσουν τις τσέπες τους Μητροπολιτικό Πάρκο Ελληνικού: θυσιάζονται και οι αρχαιότητες για την ολοκλήρωση ενός εγκλήματος. Θα αντισταθούμε με όλες μας τις δυνάμεις σε αυτήν την προοπτική!
Γνωρίζουμε καλά πως απέναντί μας βρίσκονται αδίστακτα συμφέροντα, με καλοπληρωμένους νομικούς, επικοινωνιολόγους, δημοσιογράφους και δημοσιολογούντες, τεχνικούς συμβούλους και ειδικευμένες εταιρείες. Ήδη επιστρατεύονται στο πλευρό τους και πρώην υψηλόβαθμα στελέχη του Υπουργείου Πολιτισμού, σε ειδικούς ρόλους. Και αν η διαδρομή του Β. Χανδακά (πρώην Γενικός Διεθυντής Αναστήλωσης, Μουσείων και Τεχνικών Έργων) δεν άφηνε καμιά αμφιβολία για την πλευρά που θα διάλεγε σε έναν τέτοιον πόλεμο, δε κρύβουμε την έκπληξή μας για την παρουσία του Ι. Κακούρη (πρώην Διευθυντής Βυζαντινών Αρχαιοτήτων) στο πλάι όσων αντιστρατεύονται την αρχαιολογική νομοθεσία και την υπόθεση της προστασίας των αρχαιοτήτων…
Δεν μας πτοούν! Θα συνεχίζουμε να αποκαλύπτουμε, μαζί με όλες τις συλλογικότητες και τους πολίτες που αγωνίζονται για να αποτρέψουν τη δημιουργία ενός τερατώδους πολεοδομικού συγκροτήματος στον χώρο του πρώην αεροδρομίου Ελληνικού και της παραλίας του Αγ. Κοσμά, όλες τις πτυχές ενός από τα μεγαλύτερα σκάνδαλα της μεταπολεμικής περιόδου.
-Γιατί, το ξεπούλημα ενός τόσο σημαντικού για την Αττική δημόσιου χώρου αποτελεί όχι μόνο ένα πολιτικό και οικονομικό σκάνδαλο ολκής, αλλά και ένα περιβαλλοντικό και πολεοδομικό έγκλημα, που αντιστρατεύεται τις ανάγκες των κατοίκων της ευρύτερης περιοχής αλλά και ολόκληρης της Αττικής.
-Γιατί το Μνημόνιο αυτό δεν αφορά το Ελληνικό: είναι η ίδια κατεύθυνση που πριν από έναν χρόνο αποτράπηκε με τις κινητοποιήσεις μας, όταν στο νομοσχέδιο για την «οικονομική δραστηριότητα» έφεραν παρόμοιες εφιαλτικές διατάξεις για την παράκαμψη της Αρχαιολογικής Υπηρεσίας. Μιας και τότε δεν πέρασε στη Βουλή, έρχονται τώρα την ίδια κατεύθυνση να την αποτυπώσουν σε μη θεσμικά «Μνημονια» ανά επένδυση. Και αυτή η προσπάθεια θα καταλήξει εκεί που βρέθηκε και η προηγούμενη.
Καλούμε όλους τους συναδέλφους και όλα τα Σωματεία του ΥΠΠΟ, καλούμε κάθε φορέα που παλεύει για την προστασία της πολιτιστικής και φυσικής κληρονομιάς, να σταθεί απέναντι σε αυτές τις μεθοδεύσεις. Να γίνει άμεσα η κήρυξη του αρχαιολογικού χώρου στο Ελληνικό, και να ακολουθηθούν οι διαδικασίες του Ν. 3028/02. Τίποτε άλλο δεν μπορεί να γίνει ανεκτό.
