Για το δικαίωμα στη στέγαση - Μαρία Μπικάκη
Μπορούμε βάσιμα να ισχυριστούμε όχι μόνο ότι πλέον δεν υπάρχει προστασία της Λαϊκής Κατοικίας, αλλά ότι αυτή βρίσκεται υπό διωγμό. Το δικαίωμα στη στέγαση των λαϊκών στρωμάτων έχει μπει από την έναρξη των μνημονίων αλλά και πριν από αυτήν σε αμφισβήτηση. Η κατάσταση, όμως, μετά την ψήφιση του τελευταίου νόμου για την προώθηση των μέτρων της 3ης αξιολόγησης μας επιτρέπει να εκτιμήσουμε ότι περνάμε σε άλλη φάση.
Όχι μόνο λόγω της οικονομικής δυσπραγίας που έχει προκύψει από τις πολιτικές που εφαρμόστηκαν τα τελευταία χρόνια στο όνομα της κρίσης και καθιστούν την ιδιοκατοίκηση ακριβή, αλλά γιατί με τη θεσμοθέτηση των ηλεκτρονικών πλειστηριασμών για χρέη προς τράπεζες, εφορίες, ταμεία ξεδιπλώνεται και ξεκινά η υφαρπαγή των σπιτιών του λαϊκού νοικοκυριού που κινδυνεύουν ανά πάσα στιγμή με το πάτημα ενός κουμπιού να περάσουν σε άλλα χέρια. Μεθοδεύεται η συγκέντρωσή τους σε μια χούφτα αρπακτικά ντόπια και ξένα.
Γιατί και πως όλα αυτά;
Η επιχείρηση μπορεί να εκτιμήσει κανείς ότι ήταν καλά σχεδιασμένη, χωρίς να είναι ύποπτος για συνομωσιολογία, αλλά με τις εμπειρίες και τις εκτιμήσεις για το ρόλο του ΔΝΤ και των τραπεζών, που πολύ εμπεριστατωμένα περιγράφει το βιβλίο Το δόγμα του Σοκ της Ναόμι Κλάιν και επιβεβαιώνονται σήμερα στη χώρα μας. Μεθοδικά λοιπόν την περίοδο προ μνημονίων, παρότι οι μισθοί δεν ήταν ψηλοί, δόθηκε η δυνατότητα και ταυτόχρονα σπρώχτηκε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού σε τραπεζικό δανεισμό προκειμένου είτε να αγοράσει ένα καινούργιο ή ένα μεγαλύτερο δικό του σπίτι, είτε να επισκευάσει αυτό που είχε.
Μετά έρχεται η Ευρωπαϊκή Ένωση και εκτιμά ότι το ποσοστό ιδιοκατοίκησης στην Ελλάδα που το 2006 ήταν 84,6%, είναι ψηλό και μη ανεκτό. Κριτήριο της ότι ο μέσος όρος της ΕΕ είναι στο 64%, αφού σε πρωτεύουσες και μεγάλες πόλεις της Κεντρικής Ευρώπης η πλειοψηφία των κατοικιών ανήκε και ανήκει σε λίγους που έχουν συγκροτήσει εταιρείες διαχείρισης τους και επιβάλλουν ψηλά ενοίκια. Έτσι, από τα πρώτα μέτρα του μνημονίου ήταν το περίφημο προσωρινό χαράτσι (ΕΕΤΗΔΕ) που μονιμοποιήθηκε στη συνέχεια αλλάζοντας το όνομα σε ΕΕΤΑ και μετά σε ΕΝΦΙΑ. Φόρος ιδιαίτερα ψηλός που αποδεικνύεται δυσβάχτακτος αφού πλέον ο 1 στους 2 έχει ληξιπρόθεσμες οφειλές στην εφορία.
Ταυτόχρονα, με τα άλλα μέτρα των μνημονίων δημιουργείται περιβάλλον με ανεργία, μειώσεις μισθών και συντάξεων, απλήρωτη εργασία, αυξήσεις τιμών των κοινωνικών αγαθών. Όλα αυτά καθιστούν αδύνατη για μεγάλο μέρος όσων είχαν λάβει στεγαστικά δάνεια την αποπληρωμή τους και σταδιακά αυτό το ποσοστό ξεπερνά στο 43%, ενώ το 2008 ήταν μόνο στο 4,6%.
Ο τραπεζικός δανεισμός αποδείχτηκε ομηρία και μεγάλη παγίδα
Από τη μια ο ΕΝΦΙΑ (που μαζί με τα δημοτικά τέλη προσομοιάζουν πλέον με το ύψος ενοίκιου), από την άλλη οι δόσεις στις τράπεζες (που αναλήφτηκαν με την εντύπωση ότι θα αντικαθιστούσαν το ενοίκιο) δημιουργούν συνθήκες που η ιδιοκτησία μιας κατοικίας είναι πλέον βραχνάς. Έτσι, φτάσαμε σταδιακά, το ποσοστό ιδιοκατοίκησης να πέσει από την 1η θέση στο 75% στη 16η σύμφωνα με την Eurostat. Όμως, το μάρμαρο δεν το πληρώνουν στο θέμα της στέγασης μόνο όσοι έχουν ιδιοκατοίκηση. Το κόστος ενοικίου αποδεικνύεται δυσβάστακτο, ακόμα περισσότερο από το παρελθόν. Η πτώση των τιμών ενοικίασης, αποδεικνύεται προσωρινή. Πλέον έχουμε ειδικά σε κάποιες περιοχές εκτίναξη ενοικίων, κάτω από τις συνθήκες της εμπορευματικής εκμετάλλευσης κατοικιών για τουριστική διαμονή.
Μιλώντας δε συνολικά για το δικαίωμα στη στέγαση που σημαίνει και ηλεκτροδότηση, θέρμανση, παροχή νερού, με τις αυξήσεις τιμών των κοινωνικών αγαθών είναι φανερό ότι επιδεινώνονται δραματικά οι συνθήκες για επαρκή-αξιοπρεπή στέγαση. Νομοθετική προστασία για τη λαϊκή κατοικία, το χωράφι του αγρότη, το μαγαζάκι του επαγγελματία δεν υπάρχει. Ο νόμος Κατσέλη δεν αφορά όλους, αλλά και για όσους αφορά απαιτεί δικαστικά και έξοδα και χαρακτηρισμό συνεργάσιμου από τις Τράπεζες. Θα ειπωθούν περισσότερα από τον πιο ειδικό για αυτά συνομιλητή. Θα μείνω λίγο, λόγω του ότι προέρχομαι από τις τράπεζες, στο ρόλο τους.
Οι τράπεζες, που έχουν ενισχυθεί με δισεκατομμύρια που μετακυλίονται ως δημόσιο χρέος στο λαό και μετά παίρνονται όλα αυτά τα μέτρα στο όνομα της αποπληρωμής του, απαιτούν να πάρουν τις υποθήκες στα χέρια τους δήθεν για να ρεφάρουν τα απλήρωτα δάνεια, σύμφωνα με τις οδηγίες της Ε.Ε. και της σημερινής κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ, αλλά δεν έχουν την ίδια αντιμετώπιση για όλους. Σύμφωνα με αυτό που αλίευσα σε έκθεση της Τράπεζας Ελλάδος για τις τράπεζες που δόθηκε στη δημοσιότητα στις 18/1, το πρώτο του 9μηνο του 2017 προχώρησαν σε διαγραφές δανείων ύψους 5,2 δις. ευρώ που αφορούν κυρίως επιχειρηματικά δάνεια. Δηλαδή επαναλαμβάνεται το δανεικά και αγύριστα για μεγιστάνες των ΜΜΕ, βιομήχανους, εφοπλιστές και γενικά την οικονομική ολιγαρχία.
Να θυμίσουμε και την πώληση των δανείων από τη Eurobank σε ξένο fund, τη σουηδική Intrum, ονομαστικής αξίας 1,5 δισ. ευρώ και συνολικής αξίας 2,8 δισ. ευρώ μαζί με τους τόκους μόλις στο 3 %. Το χορό συνέχισαν η Άλφα και η Πειραιώς, ενώ ετοιμάζεται και η Εθνική για πώληση και νέου πακέτου. Και τα κοράκια είναι πολλά. Ήδη έχουν δοθεί άδειες από την Τράπεζα της Ελλάδος για λειτουργία 10 τέτοιων εταιρειών διαχείρισης δανείων. Δάνεια οι οφειλέτες των οποίων έχουν κάνει αίτηση ένταξης στον νόμο Κατσέλη, περιλαμβάνονται πλέον στα πακέτα που βγάζουν προς πώληση οι τράπεζες, ενώ κανονικά έπρεπε να απαγορεύεται. Μάλιστα, σε χαρτοφυλάκιο ύψους 2,5 δισ. ευρώ που έχει βγάλει προς πώληση τράπεζα, το 35% είναι οφειλές δανειοληπτών που έχουν κάνει αίτηση ένταξης στον νόμο.
Το 2018 σηματοδοτεί την πλήρη απελευθέρωση πωλήσεων κόκκινων δανείων, καθώς αίρεται και η τελευταία απαγόρευση για τη μεταβίβαση δανείων που συνδέονται με την πρώτη κατοικία και μετά οι γύπες θα μπουν για τα καλά στο χορό των εξώσεων. Διαδικασία που απαιτεί η ΕΚΤ να επιταχυνθεί άμεσα και από τις τράπεζες.
Ορισμένες διευκρινήσεις
Δεν πρόκειται μόνο για ξένα funds. Στη λεηλασία της λαϊκής κατοικίας και περιουσίας έχουν εμπλακεί και ελληνικές εταιρείες και έλληνες καπιταλιστές σε όλα τα επίπεδα. Από εταιρείες νομικών συμβούλων μέχρι χρηματιστικά funds και εταιρείες real estate. Τα άδυτα τέτοιων εταιρειών κρύβουν πολλά ελληνικά ονόματα, όπως οι αδελφοί Σιούφα με την εισπρακτική και νομική εταιρεία, ο Χ. Σταμούλης επικεφαλής του distress fund Lead Recovery Capital 1 και οι διαπλοκές δεν έχουν τέλος όπως φάνηκε με τα paradise papers και τα ονόματα της σύζυγου του Κυρ. Μητσοτάκη, ή του Φωκίωνα Καραβία, διευθύνοντα της Eurobank.
Φίλοι και φίλες
Έχουμε μπροστά μια σκληρή μάχη που εκτός από την πλήρη απαξίωση της εργατικής δύναμης, στοχεύει στη συγκέντρωση του δημόσιου πλούτου και της κατοικίας, των χωραφιών, των μικρών μαγαζιών των λαϊκών στρωμάτων. Οι συλλογικότητες του ΣΥΣΑ, που συγκροτήθηκε μετά το 2011, όπως είχαν παλέψει ενάντια στα χαράτσια, στις διακοπές ρεύματος και νερού, στα διόδια, στις αυξήσεις στα δημόσια αγαθά, όπως αγωνίστηκαν για το δικαίωμα στη μετακίνηση και το δημόσιο χώρο, πάλεψαν και παλεύουν για το δικαίωμα στη στέγη για όλους όσους ζουν στη χώρα μας με ένα πλαίσιο στόχων πάλης ενάντια στους πλειστηριασμούς. Θα συνεχίσουμε και ενάντια στις εξώσεις.
Βλέποντας τη μεθοδευμένη προπαγάνδα συκοφάντησης του αγώνα, την καταστολή, την ποινικοποίηση και τις διώξεις ενάντια στο κίνημα καταλαβαίνουμε όλοι ότι έχουμε να κάνουμε με μεγάλα συμφέροντα και ένα κοινό μέτωπο του συστήματος από τράπεζες, κόμματα, εταιρείες, ΜΜΕ, κυβέρνηση, Ε.Ε. Άρα και ο δικός μας αγώνας πρέπει να είναι κοινός για να τα καταφέρουμε να τους σταματήσουμε. Μαζί με τα σωματεία, μαζί με όλες τις πρωτοβουλίες, από άκρη σε άκρη σε όλη τη χώρα. Ένα βήμα σε αυτό είναι και η δημιουργία μαζί με το ΣΥΣΘ, την Ενωτική Πρωτοβουλία κατά των πλειστηριασμών και άλλες συλλογικότητες του Πανελλαδικού Δικτύου κατά των πλειστηριασμών.
Το πιο σημαντικό όμως είναι η οργάνωση με όρους μαζικού κινήματος η οργάνωση συλλογικοτήτων αγώνα σε κάθε γειτονιά. Ο αγώνας δεν μπορεί να είναι διαγκωνισμός πολιτικών παραγόντων ποιος θα προβληθεί στις τηλεοπτικές κάμερες, ούτε προσπάθειες κεφαλαιοποίησης της όποιας συμμετοχής σε αποτέλεσμα στις κάλπες. Οι συλλογικότητες μας έχουν εμπειρία και πως το Κίνημα δεν πληρώνω χρησιμοποιήθηκε ως τίτλος κόμματος που κατέβηκε σε εκλογές και πως στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ χρησιμοποίησαν το κίνημα για να αναδειχτούν σε κυβέρνηση που στέκεται ενάντια στο κίνημα.
Για μας το πιο σοβαρό είναι πως όλοι και όλες θα βάλουμε πλάτη για να απλωθεί το μήνυμα της λαϊκής οργάνωσης και πάλης για τα δικαιώματά μας σε κάθε περιοχή. Να μαζικοποιήσουμε τις συλλογικότητες αγώνα με τη συμμετοχή όλων όσων έχουν τα προβλήματα και σήμερα νοιώθουν ενοχές, ντροπή, απομόνωση, κατάθλιψη, θεωρώντας ότι είναι προσωπική τους ήττα και όχι μια συλλογική κατάσταση. Είμαστε πολλοί και μπορούμε αν ενωθούμε να υπερασπίσουμε τις εργατικές ανάγκες κόντρα σε ηλεκτρονικές κατασχέσεις από λογαριασμούς, στις κατασχέσεις των σπιτιών μας, στους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς και τις εξώσεις. Να αγωνιστούμε για:
- απόλυτη προστασία του δικαιώματος στη στέγη με θεσμοθέτηση πραγματικής προστασίας της λαϊκής κατοικίας και περιουσίας, με μέτρα όπως το ακατάσχετο της μιας ιδιόκτητης κατοικίας, τη διαγραφή χρεών των λαϊκών νοικοκυριών προς τράπεζες, εφορία, ταμεία και δήμους, τη νομοθετική απαγόρευση πώλησης των δανείων τους σε funds.
- Κατάργηση του νομοθετικού πλαισίου για τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς. Κατάργηση των διατάξεων του Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας που περιορίζουν τα δικαιώματα του οφειλέτη και δίνουν προτεραιότητα στις τράπεζες έναντι των εργαζομένων και των ασφαλιστικών ταμείων.
- Κατάργηση των αντιλαϊκών φόρων, άμεσων και έμμεσων. Κατάργηση του ΕΝΦΙΑ. Να πληρώσει το κεφάλαιο για την περιουσία και τα κέρδη του.
- Να σταματήσουν τώρα οι κατασχέσεις στους λογαριασμούς των λαϊκών στρωμάτων.
- Επιδότηση ενοικίου, παραχώρηση κενών κατοικιών (από τα χιλιάδες άδεια ακίνητα δήμων, εκκλησίας, φορέων του δημοσίου). Λειτουργία στεγαστικής πίστης σύμφωνα με τις λαϊκές ανάγκες και επαναλειτουργία του Ο.Ε.Κ. Η στέγη δικαίωμα όλων όσων ζουν σ’ αυτήν τη χώρα!
- Νερό, Ενέργεια, Συγκοινωνίες είναι κοινωνικά αγαθά για όλους - Να σταματήσουν οι διακοπές ρεύματος, νερού και αερίου – Μειώσεις στα τιμολόγια των υπηρεσιών κοινής ωφέλειας για τα λαϊκά νοικοκυριά – Σε άνεργους και φτωχούς δωρεάν παροχή ρεύματος και νερού. - Να μην εφαρμοστεί το “ηλεκτρονικό εισιτήριο” στα ΜΜΜ. Να χρηματοδοτηθεί η άμεση βελτίωση των συγκοινωνιών. - Στο δημόσιο και όχι σε ιδιώτες αυτές οι υπηρεσίες.
- Κατάργηση του νέου ιδιώνυμου και άμεση παύση κάθε δίωξης των αγωνιστών του κινήματος ενάντια στους πλειστηριασμούς λαϊκής κατοικίας και περιουσίας.
Και αυτά τα απαιτούμε μαζί με όσα ακόμα διακηρύσσουμε στις θέσεις μας που διατυπώνονται στις ανακοινώσεις του ΣΥΣΑ:
- Ούτε ένα ευρώ στους δανειστές. Λεφτά για τις λαϊκές ανάγκες.
- Διαγραφή του Χρέους τώρα! Δεν χρωστάμε σε κυβέρνηση, τράπεζες, ΕΕ, ΕΚΤ, ΔΝΤ.
- Δεν θα αφήσουμε ούτε ένα λαϊκό νοικοκυριό χωρίς ρεύμα και νερό.
- Δεν θα πληρώσουμε το χρέος τους με τις ζωές μας και το μέλλον της νέας γενιάς. Την κρίση να πληρώσει το κεφάλαιο. Δεν θα αφήσουμε τους γύπες να αρπάξουν το βιός του λαού. Με λαϊκή οργάνωση και αλληλεγγύη υπερασπίζουμε τη λαϊκή στέγη από κατασχέσεις, πλειστηριασμούς, εξώσεις.
Και θα τελειώσω με ένα που μου αρέσει και συνοπτικά το γράψαμε σε μια αφίσα που καλούσαμε πρόσφατα έξω από την ΑΑΔΕ ενάντια στις ηλεκτρονικές κατασχέσεις. Αν αυτοί επιχειρούν να λεηλατήσουν τα σπίτια μας, εμείς θα κάνουμε το κίνημα τόσο ισχυρό ώστε να απαλλοτριώσουμε τον πλούτο που έχουν συγκεντρώσει και μας ανήκει.
